INTERNET YASASI ACILEN ÇIKARILMALI"

2022-01-13 17:23:46 Yayınlanma

Gözden kaçırmayın

" INTERNET YASASI ACILEN ÇIKARILMALI" TBMM Dijital Mecralar Komisyonunda konusan TGK Genel Baskani Nuri Kolayli, sorunlari ve beklentileri dile getirdi. Dijital Mecralar Komisyonu'nun bugün TBMM'de yapilan toplantisina katilan TGK Genel Baskani Nuri Kolayli, "Dijital mecralar, sorunlar ve beklentiler" konulu bir konusma yapti. Komisyon Baskanligini Hatay Milletvekili Doç. Dr. Hüseyin Yayman'in yaptigi toplanti, çesitli partilerden 17 milletvekilinin katilimiyla gerçeklesti. Türkiye genelinde faaliyet gösteren 9 gazeteciler federasyonu, 86 gazeteciler cemiyeti ve basin meslek kurulusu adina konusan TGK Genel Baskani Nuri Kolayli, konusmasinda su görüslere yer verdi; "Teknolojide yasanan hizli ilerlemenin paralelinde, bütün dünyanin degistigi ve dönüstügü bir süreç yasiyoruz . Inanilmaz bir hizla gerçeklesen bu süreç ekonomik, siyasi ve teknolojik gelismeleri beraberinde getiriyor. Bu gelismelerden yakindan etkilenen medya sektörü de, özellikle son çeyrek asirda önemli bir degisim ve dönüsüm sürecine girmis, ancak zaman içinde degisimlere paralel olarak yasanan sorunlarin çözümlenmesi bir yana, birbiri üzerine eklenmesiyle günümüzde adeta kaderine terk edilmistir. Sektörümüzde yasanan sorunlar önem sirasina alinamayacak kadar büyük, karmasik ve birbirini etkileyen niteliktedir. Medya Sektörü, ekonomik sorunlarin yani sira yasal düzenleme eksiklikleri, basin özgürlügü, yetismis eleman sikintisi, teknik altyapi, istihdam ve etik degerlerin farkinda olmadan ya da bilerek ötelenmesi gibi sorunlarla karsi karsiyadir. Bu toplantida medya sektöründe yasadigimiz bütün sorunlara ve detaylarina deginmek yerine, bu sorunlardan dijital mecralara iliskin olanlari sizler için özetlemek istiyorum. Bu kapsamda ilk olarak internet yasasinin eksikligini dikkatlerinize sunuyorum. Teknolojinin hizla gelisimi ve internet aginin hemen hemen her noktaya ulasmasi ile birlikte, internet haberciligi hem bütün dünyada, hem de ülkemizde büyük bir gelisim gösterdi. Sektörde istihdam saglayan gazete ve televizyonlarla esdeger habercilik yapan kurumsal internet haber sitelerinin yaninda, internet deyimiyle “kopyala yapistir” kolayciligindan öteye gitmeyen haber siteleri de maalesef yer almaktadir. Yasal bosluktan kaynaklanan sorunlar, her geçen gün daha da artmaktadir. Internet medyasinin yayincilik, konusunda acil düzenlemeye ihtiyaci vardir. Bu kurumlarda habercilik yapan meslektaslarimiz da yapilacak düzenlemeyle gazeteci sayilmalidir. Istihdam saglayan, gerçek anlamda habercilik yapan ve kurumsallasan internet haber siteleri, Basin Ilan Kurumu’na yeni ek kaynak bulunarak desteklenmelidir. Bu gerçeklestigi takdirde; Genel Kurul Üyesi oldugum için yakindan takip ettigim Basin Ilan Kurumu’nun teknik altyapisi, internet sitelerine ilan ve reklam sevkini simdiden gerçeklestirebilecek donanima sahiptir. Basin Ilan Kurumu araciligiyla yayinlanan bütün ilanlar, hali hazirda Türkiye genelinde bine yakin yaygin ve yerel gazetenin internet sitesine entegre edilmis “dijital ilan panosunda” yayimlanmaktadir. Türkiye’nin resmi ilan portali olan “ilan.gov.tr” ile entegre çalisan sistem sayesinde resmi ilanlar, gazetelerin basili nüshalarinin yani sira, gazetelerin internet sitelerinde de milyonlarca kisiye erismektedir. Bu dijital entegrasyon sayesinde resmi ilanlar daha çok görünür hale gelmistir. Bu sayede Resmi ilanin yayinlanmasindan beklenilen kamu menfaati de en üst seviyeye çikmistir. Tipki gazetelerde oldugu gibi radyo ve televizyonlar ile internet haber siteleri için de basin özgürlügü kapsaminda “Düzenleme, Destekleme ve Denetlemeyi” kapsayan “3D” Kurali hakim kilinmalidir. Sektörde yapilacak olan bu çalismalar sonucu toplumun ihtiyaci olan tarafsiz haberciligin gerçeklesmesi saglanirken, özel hayatin gizliliginin ihlali, santaj habercilik, cevap ve düzeltme haklarinin korunmasi gibi sorunlu alanlara çözüm bulunacaktir. Öte yandan cari açiga olumsuz katki saglayan ve uluslararasi dijital platformlara ve sitelere akan milli kaynaklar da böylece vergilendirilebilecek, kontrol altina alinabilecektir. Bu konuda kapsamli bir “ Internet Yasasi” veya “Sosyal Medya Yasasi” hazirliklari yapildigi konusu gündemde olmasina karsin, basin meslek örgütleri ve basin kuruluslari gelismelerden habersiz kalmaktadir. Yasa taslagi TBMM’ye getirilmeden önce taraflar yasanin detaylari konusunda bilgilendirilmeli, görüs ve önerileri mutlaka dikkate alinmalidir. Yillardir beklenen Internet Yasasi, son dönemde gündeme gelen “sosyal medya” düzenlemesinin gölgesinde kalmamali, internet ortaminda faaliyet gösteren basin kuruluslarinin ve bu kurumlarda görev yapan meslektaslarimizin sorunlari zaman geçirilmeden çözümlenmelidir. Bu kapsamda Internet Gazeteciligi yapan muhabir, foto muhabiri, kameraman ve editör arkadaslarimizin “Basin karti” almasi saglanmalidir. Sosyal medyaya yönelik yasa da çok dikkatli hazirlanmali, ifade ve basin özgürlügünü yasaklayici degil, kisi hak ve özgürlüklerini savunan nitelikte maddeler içermelidir. Yukarida özetlemeye çalistigim dijital mecralardaki habercilige ve etik anlayisina iliskin sorunlar, aslinda meslegimizin diger mecralarini da kapsamaktadir. Bu nedenle Türk basini 2022 yilina girdigimiz bu günlerde, gazetecilik meslegini ve bu meslegi kimlerin yapabilecegini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasasi’na acilen ihtiyaç duymaktadir. Bilindigi gibi bu yasanin ilk adimi 5311 Sayili Basin Birligi Yasasi’dir. Basin Birligi Yasasi 28 Haziran 1938 tarihinde yayinlanarak yürürlüge girmistir. Türk basinina “meslek odasi” düzenini getirmek üzere çikarilan Basin Birligi Yasasi, ne yazik ki sadece 8 yil yürürlükte kalmistir. Gerek sube kongrelerinin zamaninda yapilamamasi, gerekse pek çok bölgede gazete sahiplerinin toplantilara katilip, kurulan komisyonlarda görev almamasi nedeniyle yasa sadece Anadolu Ajansi’nda uygulanabilmistir. Ardindan ortaya çikan politik çekismeler nedeniyle “meslegi yerine getirmek için Birlige zorunlu üye olmayi” gerektiren yasa, ne yazik ki 18 Haziran 1946’da yürürlükten kaldirilmistir. Günümüzde böyle bir yasa olmayinca dileyen herkes, egitimine ve bilgi birikimine bakilmaksizin özellikle dijital medya kurumlarinda “gazeteciyim” diyerek meslege baslayabilmektedir. Oysa gazetecilik/habercilik, özel egitim gerektiren bir meslektir. Buna karsin meslege giriste gazetecilik alaninda egitim görmüs olma sarti bulunmamaktadir. Gazetecilik yapmak isteyen bir kimse, egitim seviyesi ne olursa olsun ise girebilmekte, meslekte rahatlikla yükselebilmektedir. Basin kuruluslari, hatta hiçbir kaydi olmayan internet haber siteleri, yoldan geçen herhangi birini, eline bir fotograf makinesi – cep telefonu vererek istihdam edebilmektedir. Bunun bir nedeni de ucuz isgücü kullanimidir. Bu durum, basin meslegini her türlü istismara açik hale getirmektedir. Daha da üzücüsü habercilik, özellikle dijital medyada tehdit ve santaj araci olarak kullanilmaktadir. Isin acisi; bu tür insanlari basin mesleginden uzaklastiracak herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktadir. ‘Gazetecilik Meslek Yasasi’ olmamasinin sonucu olarak; adi “gazeteci” olan ama meslegimizi çikarlari için kullanmaktan baska niyeti olmayan kisilerin çirkin iliskilerine tanik olmaktayiz. Sektörde “adina gazeteci” diyen ama gazetecilik degil, kirli çikar iliskilerinin odagi olan bu insanlar basin meslegini kirletmekte, toplumda meslegimizin güvenilirligini düsürmektedir. Bu sözde gazeteciler, siyasetçilerle, sanayici ve is insanlariyla, hatta kanundisi kisilerle içli disli iliskilere girmekte, rüsvet almakta, kisisel çikarlari ugruna basin mesleginin onurunu ayaklar altina almaktan çekinmemektedir. Gazetecilik mesleginde bu çarpik durumu ortadan kaldirmak için, gazetecilik meslegini ve bu meslegi kimlerin yapabilecegini düzenleyen “‘Gazetecilik Meslek Yasasi" teknolojik gelismeler de göz önüne alinip, dijital medyayi da kapsayacak sekilde yeniden çikarilmalidir. Böyle bir düzenleme fikir özgürlügünü kisitlayici degil, tam tersine haber alma özgürlügünü gerçek anlamda hayata geçirmeyi saglayici nitelikte olmalidir. Siyasetçilerin, bürokratlarin, hukukçularin, akademisyenlerin ve basin meslek kurulusu temsilcilerinin katilimiyla çalisma gruplari olusturularak Gazetecilik Meslek Yasasi ülkemize mutlaka kazandirilmalidir. Hem ülkemizde, hem de tüm dünyada dijital mecralari da kapsayan Medya Sektöründeki sorunlarin temelinde, ekonomik nedenler yer aliyor. Ekonomik olarak arkasinda herhangi bir destek olmadan ayakta kalamayan medya kuruluslari, bütün dünyada, maalesef siyasi ve ekonomik güç odaklarinin, illegal yapilanmalarin, degerleri istismar eden çevrelerin ve buna benzer gücü elinde bulundurmak isteyen çikar gruplarinin kontrolüne boyun egmek zorunda kaliyor. Siyaset ve ticaret ile yakindan iliskili bir meslek olan gazeteciligin icrasinda, siyaset ve ticaretin yayinlari yönlendirmesine izin verilmemelidir. Gelismis demokrasilerin olmazsa olmazi konumunda yer alan ve kuvvetler ayriligi prensibiyle gerçeklesen ülke yönetimlerinin 4. gücü olarak kabul edilen medya, gerçek anlamda islevini yerine getirebilmek için ekonomik bagimsizligini saglamak zorundadir. Dijital mecralarda yayincilik yapan medya kuruluslari da bu kapsamda degerlendirilmelidir. Dijital Medyanin, siyasal iktidar ve devlet kurumlari da dâhil olmak üzere hiçbir güç odaginin kontrolünde olmadan yasamini sürdürmesini saglayacak düzenlemelerin yapilmasi, demokrasinin gelismesi ve yerlesmesi için zorunluluktur. Bu nedenle, dijital medyanin ekonomik bagimsizligini saglayacak düzenlemeler yapilmali, hem medya kuruluslari, hem de bu kuruluslarda çalisan basin emekçileri ekonomik baskidan kurtarilmalidir. Böyle bir düzenlemeyle ekonomik bagimsizligini kazanacak olan medya kuruluslari, herhangi bir kisi veya güç odaginin kontrolünde olmadan, özgürce yayincilik yapacak, topluma ve ülkeye gerçek anlamda hizmet eder hale gelecektir. KISA VE UZUN VADELI ÇÖZÜM ÖNERILERIMIZ: Kisa ve uzun vadede alinmasi ve belli bir eylem plani çerçevesinde yasama geçirilmesi gereken önlemler: 1) Medya sektöründe faaliyet gösteren gazete, televizyon, radyo ve kurumsal internet haber siteleri için kamu bankalarinca “kredi” saglanmalidir . Medya kuruluslarina banka sicil durumuna bakilmaksizin faizsiz kredi verilmelidir. 2) Medya kuruluslarinin birikmis SGK ile diger vergilerinde indirim yapilmali, indirim sonrasi hesaplanacak borç taksitlendirilmelidir. 3) Gazete, televizyon, radyo ve kurumsal internet haber sitelerinde görev yapan basin çalisanlarina ve diger basin karti sahibi gazetecilere faizsiz kredi verilmelidir. 4) Televizyon kuruluslarindan alinan uydu bedellerinde indirim yapilarak TL’ye çevrilmeli, taksitlendirilmeli, RTÜK paylari düsürülerek, bir süre alinmamalidir. Tüm RTÜK ödemeleri en az bir yil ötelenmeli, mevcut borçlarin faizleri sifirlanarak 72 aya varan vade ile yapilandirilmalidir. Zorunlu yayinlanan kamu spotlari ücretlendirilmelidir. 5) Dijital medya dahil tüm yerel basin kuruluslari, belediyeler ve kamu kurumlari tarafindan ilan ve reklamlarla desteklenmeli; THY, Vakifbank, Ziraat Bankasi ve kamu ilanlari yerel medyaya yönlendirilmeli, ayrica bakanliklar ücretli Kamu Spotu ve zorunlu yayin destegi vermelidir. 6) Gazete, radyo-televizyonlar ya da dijital mecra ayirimi yapilmaksizin tüm medya sektörünün sarf malzemelerinde KDV sifirlanmalidir. 7) Gazete, radyo-televizyonlar ya da dijital mecra ayirimi yapilmaksizin tüm medya sektörüne indirimli enerji destegi saglanmalidir. 8) Kalkinma Ajanslari destekleri açisindan kurumsal dijital medya kuruluslari sivil toplum örgütü statüsünde degerlendirilmelidir. Böylece ajanslarin verecegi destek dilimi artirilmalidir. 9) Medya Sektörü’nün içinde bulundugu sorunlarin kisa, orta ve uzun vadede çözümüne dönük Acil Önlem Paketi açiklanmalidir. Paket içerigine iliskin sektörün ve üniversitelerin de içinde bulundugu bir Sura toplanmalidir. 10) Gazeteler, radyo-televizyonlar ile internet sitelerinin basin özgürlükleri de göz önüne alinarak düzenleme, destekleme, denetleme esasina göre ele alindigi bir sistem olusturulmali, Ilan Kurumu tesis edilmeli, Hazine, KOSGEB, ISKUR ve Kalkinma Ajansi Destekleri saglanmali hibe verilmelidir. 11) Dijital medya kurumlarinda çalisanlarin gazeteci sayilmasini saglayacak düzenlemenin de içinde oldugu Internet Yasasi ve Basin Meslek Yasasi zaman geçirilmeden çikarilmalidir. Son çeyrek asirda ekonomik, siyasi ve teknolojik gelismelerden yakindan etkilenen medya sektörü önemli bir degisim ve dönüsüm sürecine girmis, sayisiz dijital medya kurumu kurulmus ve ülke geneline yayilmis, ancak bu sürecin getirdigi karmasik ve birbirini etkileyen sorunlar çözümsüz kalmistir. Günümüzde dijital platformlari da kapsayan Medya Sektörü, ekonomik sorunlarin yani sira yasal düzenleme eksiklikleri, basin özgürlügü, yetismis eleman sikintisi, teknik altyapi, istihdam ve etik gibi sorunlarla karsi karsiyadir. Bu sorunlar tek bir kisi veya kurumun tek basina çözüm üretecegi basitlikte olmayip, toplumumuzu olusturan tüm taraflarin destegi ve çabasiyla ele alinacak kapsamdadir. Önerimiz; siyasetçilerden, hukukçulardan, bürokratlardan, akademisyenlerden, medya kuruluslarindan ve basin meslek örgütlerinden temsilcilerin bir araya gelmesi, ortak akil olusturulmasini amaçlayan toplantilarda dijital platformlar da dahil medya sektörüyle ilgili konulari bütün detaylariyla ele almasi, çözüm önerileri üretilmesi ve bu önerilerin gerekli yasal düzenlemelerle Türkiye'ye kazandirilmasidir." TGK Genel Baskan Yardimcisi Sefa Özdemir ile TGK Genel Koordinatörü Sinan Tunç'un da katildigi komisyon toplantisinda, Anadolu Yayincilar Birligi Baskani Sinan Burhan da dijital mecra ile ilgili konusma yapti. Afyon HABERI