Türkiye’de koronavirüs gerçek ölüm sayisi 190 bini asti

Gözden kaçırmayın

Afyon'da Sağlık Çalışmalarının Gelişimi: Göğüs Hastalıkları Alanında Yeni Adımlar.

Türkiye’de koronavirüs gerçek ölüm sayisi 190 bini asti   Saglik Ekonomisi Uzmani Prof. Dr. Onur Baser, yaptigi istatistiki arastirmaya göre, 17 Mart 2020 ile 31 Ocak 2022 tarihleri arasinda  koronavirüs kaynakli ölüm sayisinin en az 190 bin 503 oldugunu söyledi. Bu da Türkiye'de açiklanan koronavirüs resmi vefat rakamlarindan iki kat daha fazla vefat gerçeklestigini ortaya koyuyor.    MEF Üniversitesi Iktisat Bölümü’nde Ögretim Üyeligi’nin yani sira City University of New York’da (CUNY) Saglik Ekonomisi ve Davranis Ekonomisi dersleri veren Prof. Dr. Onur Baser, fazla ölüm verilerini karsilastirdigi arastirmasinda Türkiye’deki belediyelerden alinan verilerle, benzer iller, yas, cinsiyet nüfus, saglik personeli açisindan eslestirerek Health Policy Dergisi’nde yayinlanan makalesindeki metotlari kullandi. Buna göre, Türkiye’de Covid-19 süresince 17 Mart 2020 ile 31 Ocak 2022 tarihleri arasinda fazla ölümlerin sayisi 285 bin 755’e ulasti. Akademik yayinlar dogrultusunda, fazla ölümlerin 3’te ikisinin koronavirüs hastasi, 3’te birinin ise koronavirüs sebebiyle hastaneye gidememis ve tedavisini erteleyen hastalar oldugu belirtiliyor. Bu hesaplama dogrultusunda, Türkiye’deki Covid-19 kaynakli ölümlerinin toplam sayisinin en az 190 bin 503 oldugu öngörülüyor.  Saglik Bakanligi tarafindan ayni dönemde açiklanan toplam sayisi ise 87 bin 831 idi.    Gerçek ölüm sayisi iki kat fazla Omicron varyantinin Türkiye’de tespit edildigi tarih olan 1 Ocak 2022’den bu yana Istanbul’da her gün ortalama 72 fazla kisinin hayatini yitirdigini belirten Prof. Baser, “Türkiye’de her gün 200 civari vefat açiklaniyor, ancak bu gerçek degerin yarisi civarinda. Istanbul nüfusunun yüzde 72’sinden fazlasi iki doz asisini tamamlamis olmasina ragmen yüksek ölüm rakamlari ile karsi karsiyayiz. 31 Ocak tarihinde Istanbul’da 364 kisi vefat etti, 2017-2019 ortalamasi ise 246 idi. Bu da bir gün içinde sadece Istanbul’da 116 insanimizi fazladan kaybettigimizi gösteriyor. Ayni gün, tüm Türkiye’de Covid-19 kaynakli 182 kisi olarak açiklanmisti. Oysa o gün, Kahramanmaras’ta 10, Bursa’da 13, Kocaeli’nde 21, Sakarya’da 13, Denizli’de 8 kisi fazladan vefat etmisti. Yani, Türkiye’nin yüzde 30 civarinda nüfusa sahip olan sehirlerinde, Türkiye’de o gün açiklanan koronavirüs ölüm sayisi kadar fazladan ölüm gerçeklesti” dedi.   Bölgesel farkliliklar analiz edilmeli Belediyelerden alinan veriler, Istanbul’da salgin döneminde 41 bin 378, Kahramanmaras’ta 4 bin 202, Bursa’da 9 bin 966, Kocaeli’nde 7 bin 461, Sakarya’da 8 bin 440, Denizli’de 4 bin 234 ve Malatya’da 3 bin 57 fazla ölüm oldugunu gösteriyor.  Baser, sehirlerdeki ölüm oranlari arasinda uçurumlar olduguna dikkat çekerek, “Sakarya’nin vefat oranlari Istanbul’un 3 kati. Bu farkin belli bir kismi yasli nüfus oranlarindaki farklilikla açiklansa da (Istanbul’da 60 yas üstü nüfus %10,64, Sakarya’da %14,48), sagliga ulasim, saglik kalitesindeki farkliliklar, asilama oranlarindaki farkliliklari azaltarak oranlari düsürmek mümkün. Örnegin; Malatya’da 60 yas üstü nüfus Sakarya ile ayni olmasina ragmen (%14,52), fazla ölümlerde Sakarya’nin orani Malatya’nin neredeyse iki kati. Malatya ve Sakarya’nin asilama oranlari birbirine çok yakin. Bu tür bölgesel farkliliklarin analiz edilip azaltilmasi vefat sayilarini düsürecektir” dedi.  Baser, Omicron varyantinin asilarini tam yaptiranlar arasinda hafif seyrettigini, tüm dünyada vaka sayilari artmasina ragmen vefat sayilarinda azalma oldugunu kaydederken, “Ancak bu tabloyu Türkiye’de göremiyoruz. Bunun birinci sebebi, Covid-19 baslangicinda vefat sayilarinin 4’te birinin açiklanmasi. Artik yarisi açiklaniyor, dogal olarak azalmayi göremiyoruz. Ikinci sebebi de yapilan asilar arasinda bilimsel makalelerle kanitlanmis asilar olmamasi. Asilama birçok ülkedeki gibi etkili olsaydi, yüzde 72’si tam doz asi olmus Istanbul’da, Covid-19 sebebiyle günde 116 insani kaybetmememiz gerekirdi. Uluslararasi alandaki bilimsel çevrelerce onaylanmis asilari tam doz yaptiran Istanbullularin oranini görebilseydik ve vefat sayisini bunu baz alarak inceleyebilirsek, daha dogru sonuçlara ulasabiliriz” dedi.    Geçerli politikalar için en önemli adimin verilerin dogru açiklanmasi oldugunu vurgulayan Baser, sözlerini söyle sürdürdü: “TÜIK, 2020 ölüm verilerini 2022 yilina gelmemize ragmen açiklamadi. Belediyeler, Saglik Bakanligi, TÜIK verilerini karsilastirma imkâni var. Veriler seffaf bir sekilde paylasilmazsa, muhakkak açik verilecektir. Bütün verileri organize edip algi yaratmak hem mümkün olmuyor hem de yaratilan algi ile Covid-19 vakalari ve vefatlar ortadan kalkmiyor.”    3 büyük sehrin en sikisik ilçeleri Istanbul’da Esenler, Zeytinburnu, Bahçelievler, Güngören; Izmir’de Karabaglar, Konak, Aliaga, Buca; Ankara’da ise Keçiören, Mamak, Sincan Yenimahalle, Etimesgut ile Kocaeli ve Bursa’daki caddelerde mobil test araçlarinin faaliyete geçmesi tavsiye ediliyor. Baser, “Arastirmalarimiz sikisiklik yüzde 10 artinca, Türkiye’de yayilma hizinin yüzde 6,4 arttigini gösteriyor” diye konustu . Türkiye nüfusu baz alindiginda Covid-19 ilk kez tespit edildiginde Mart 2020 tahminlerinin 32 milyon kisinin etkilenecegi ve 150 ile 600 bin arasinda vefat olacagi yönünde oldugunu belirten Prof. Baser, “Biz kimseyi asilamazsak ve tedavi uygulamazsak 600 bin kisi ölebilirdi, bu da salginin sürü bagisikligi ile bitmesi anlamina geliyordu. Önemli olan bu sayilara ulasilmamasi ve hastanelere yigilma olmamasiydi. Vaka ve ölüm sayilarini azaltmanin en önemli yolu, bilimsel makalelerle kanitlanmis asilari olmaktan ve test sayisini artirmaktan geçiyor. Mahalle aralarinda, minibüslerde dahi test merkezleri kurulabilir. Testleri vatandaslarin yasam alanlarina yakinlastirmamiz gerekiyor. Artik dünyada test çesitliligi ve sayilari artti. Saglik Bakanligi özel sirketlerle laboratuvar merkezleriyle isbirligi yaparak seyyar test merkezleri kurmali. Bugün New York’ta her 10 caddede bir mobil test araçlari bulunuyor".      Fazla ölümler Covid-19 kaynakli ölümler Adana 8259 5506 Adiyaman 2312 1541 Afyonkarahisar  2978 1985 Agri 1430 953 Aksaray 3413 2275 Amasya 1379 919 Ankara 18389 12259 Antalya 9269 6179 Ardahan 397 265 Artvin 698 465 Aydin 4535 3023 Balikesir 5015 3344 Bartin 809 540 Batman 1623 1082 Bayburt 346 231 Bilecik 896 597 Bingöl 746 497 Bitlis 928 619 Bolu 1290 860 Burdur 1105 737 Bursa 9966 6644 Çanakkale 2213 1475 Çankiri 799 533 Corum 2167 1445 Denizli 4234 2823 Diyarbakir 4683 3122 Düzce 1498 999 Edirne 1690 1126 Elazig 2258 1506 Erzincan 958 639 Erzurum 2485 1657 Eskisehir 3623 2415 Gaziantep 5517 3678 Giresun 1830 1220 Gümüshane 672 448 Hakkâri 749 499 Hatay 4343 2895 Igdir 532 355 Isparta 1816 1211 Istanbul 41378 27585 Izmir 17828 11885 Kahramanmaras 4259 2839 Karabük 1014 676 Karaman 1034 689 Kars 931 620 Kastamonu 1549 1033 Kayseri 4590 3060 Kilis 526 351 Kirikkale 1155 770 Kirklareli 1477 985 Kirsehir 992 661 Kocaeli 7461 4974 Konya 4237 2825 Kütahya 2365 1576 Malatya 3057 2038 Manisa 5881 3920 Mardin 2236 1491 Mersin 6002 4001 Mugla 4013 2676 Mus 1090 727 Nevsehir 1237 825 Nigde 1386 924 Ordu 3079 2052 Osmaniye 1757 1171 Rize 1401 934 Sakarya 8440 5627 Samsun 5505 3670 Sanliurfa 5529 3686 Siirt 881 587 Sinop 891 594 Sirnak 1412 941 Sivas 2608 1739 Tekirdag 3442 2294 Tokat 2501 1668 Trabzon 3302 2202 Tunceli 346 230 Usak 1512 1008 Van 4343 2895 Yalova 1106 737 Yozgat 1719 1146 Zonguldak 2433 1622 TOPLAM 285.755 190.503   Afyon HABERI